Ejgird Bronisław

Pseudonimy: „Szary”, „Molenda”

Obwód Końskie SZP/ZWZ/AK

Stopień wojskowy: starszy sierżant, podporucznik

Szef referatu V Łączność  Komendy Obwodu

Komendant Podobwodu Końskie w Obwodzie Końskie

Zastępca dowódcy 2. kompanii 272 pp

Zastępca dowódcy 3. kompanii  3 pp Leg.

Bronisław Ejgird

Urodził się 13 września 1910 r. w Ławrowie (pow. łucki, woj. wołyńskie). Ojciec Stanisław i matka Waleria (z d. Burakowska). Miał braci: Ignacy w 1939 r. wyjechał do Anglii, Stanisław gospodarujący na miejscu do 1958 roku, kiedy sprzedał gospodarstwo. Stanisław Ejgird, ojciec Bronisława, pracował w Ławrowie, w majątku Lubomirskich w charakterze buchaltera.

-w 1920 r. rodzina przeniosła się (z grupą repatriantów z Ukrainy) do Końskich gdzie ojciec Bronisława był  głównym księgowym Administracji Dóbr Końskie Wielkie,

-nie wiemy kiedy rodzina kupiła (?) mająteczek, a w zasadzie gospodarstwo rolne Polna Rzeka k. Gowarczowa.  Gospodarstwo składało się z domu, młyna wodnego, zabudowań gospodarskich (obora, stodoła) i trzech stawów.  

-Bronisław Ejgird był absolwentem koneckiego Gimnazjum i Liceum im. św. Stanisława Kostki,

-małą maturę zdał w 1928 r.

-w latach 1929-1932 uczęszczał do Warszawskiej Szkoły Muzycznej,

-w latach 1932-33 odbył służbę wojskową w 78 pp w Baranowiczach,  

-1933-1937 uczy się w Instytucie Muzycznym w Katowicach w klasie skrzypiec (kurs średni oraz 2 lata kursu wyższego),

-w latach 1938-1939 pracował dorywczo w zawodzie muzyka,

W konspiracji

-w grudniu 1939 roku Zofia Piekarska „Kama” doprowadziła do kontaktu Bronisława z Janem Stoińskim, który pod pseudonimem „Brzoza” tworzył Ośrodek Bojowy „Henryk” (Obwód Końskie) w ramach podległej majorowi Henrykowi Dobrzańskiemu organizacji konspiracyjnej Okręg Bojowy Kielce. Bronisław Ejgird otrzymał polecenie organizacji łączności.

-początek 1940 roku – struktury terenowe konspiracji majora Dobrzańskiego „Hubal” zostają podporządkowane Służbie Zwycięstwu Polski, która formalnie nosi już nazwę Związek Walki Zbrojnej. Ejgirdowi podlega łączność z placówkami terenowymi. Łączność z Okręgiem Kielce w dalszym ciągu znajdowała się w ręku Komendanta Obwodu.

-18 grudnia 1940 roku bierze udział w oczekiwaniu na pierwszy zrzut lotniczy, który ma się odbyć w rejonie Furmanowa (rejon gajówki Cis),

-30 września 1941 r. ojciec Bronisława został przez Niemców aresztowany. Po przesłuchaniu w Radomiu wywieziony 19 października 1941 r. do Oświęcimia (KL Auschwitz, nr więźniarski 21963). Został rozstrzelany 11 grudnia 1941 r. Odtąd prowadzeniem gospodarstwa zajęła się matka, której pomagają synowie.

-początek 1941 roku łączność z okręgiem została przejęta przez Ejgirda, który (poza punktami kontaktowymi) utrzymywał ją za pośrednictwem trzech kurierów. Byli to: Jan Kołodziejczyk „Czarny”, Henryk Książek „Czarny II” i Jan Ławacz.

-awansowany do stopnia starszego sierżanta (dokładna data nie jest znana),

-przełom listopada i grudnia 1942 roku – podczas reorganizacji Komendy Obwodu Końskie nowy komendant  (Jan Rusinowski  „Mściwy” objął funkcję po śmierci Jana Stoińskiego „Brzoza”) Ejgird został odwołany z funkcji kierownika Referatu V Łączność. Jako powód nowy komendant podał, że kwaterujący z dala od Końskich Ejgird, ma niewielkie możliwości działania. Funkcję objął Bogumił Kacperski „Frycz”, który był jednocześnie adiutantem komendanta obwodu.

-w sierpniu 1943 roku Ejgird zostaje Komendantem Podobwodu I Końskie kryptonim „Bug” (obejmującym placówki: Gowarczów, Duraczów i Końskie). Zastępuje na tym stanowisku aresztowanego Józefa Sapetta „Ostroga", „Oroński". Pełni funkcję komendanta do sierpnia 1944 r.

-w styczniu 1944 roku wydawanie pisma „Sprawy Polskie” uruchomił Bronisław Ejgird „Molenda” (pseudonim zmienił prawdopodobnie po serii aresztowań z lata 1943 r.). Wiązało się to z obecnością w Gowarczowie drukarza. Czesław Szymański, który przyjął pseudonim „Rom”, prawdopodobnie z Tomaszowa Mazowieckiego zorganizował on powielacz i matryce. Drukarnia została umieszczona w miejscowości Borowiec koło Gowarczowa. Leon Jończyk, współpracownik Powiatowego Delegata Rządu podjął się prowadzenia nasłuchu radiowego. Teksty, komunikaty frontowe, redagował sam „Molenda”. W ten sposób powstały dwa jednokartkowe biuletyny zachowujące tytuł „Sprawy Polskie”. Natłok obowiązków sprawił, że Ejgird przekazał prowadzenie pisma Delegatowi Rządu na Obwód Końskie.

-19 lipca 1944 r. oddział partyzancki Antoniego Hedy „Szary” zdobył na w okolicy Wólki Plebańskiej dużą ilość amunicji i trotylu. Już podczas odwrotu trzy furmanki (amunicja i trotyl) dostał do ukrycia Bronisław Ejgird „Molenda”, który schował je początkowo w Starej Kuźnicy w kopalni odkrywkowej, a następnie przewiózł do własnego schronu na Polnej Rzece.

W akcji "Burza"

Bronisław Ejgird po bitwie pod Zakrzewem

-25 lipca 1944 r. w kwaterze Komendanta Podobwodu Końskie w Polnej Rzece stawili się żołnierze, którzy mieli tworzyć oddział partyzancki dowodzony przez Władysława Skorupskiego „Poleszuk”. Ejgird  uzupełnił oddział do stanu ponad 20 osób żołnierzami z Placówki Gowarczów. Z własnego magazynu przekazał na potrzeby oddziału 1 rkm i 1 pistolet maszynowy.

-14 sierpnia 1944 r. w Polnej Rzeczce na rozkaz Komendant Podobwodu ppor. Bronisława Ejgirda „Molenda” przeprowadzona została mobilizacja żołnierzy z placówek Końskie, Gowarczów i Duraczów. Celem było przeprowadzenie akcji „Burza”. Oddział miał wchodzić w skład 272 pułku piechoty.

-16 sierpnia 1944 r. po dotarciu do miejsca koncentracji Ejgird zostaje zastępcą dowódcy 2 kompania por. Władysław Skorupski „Poleszuk” ze składu I batalionu 272pp

-awansowany do stopnia podporucznika czasu wojny (dokładna data nie jest znana),

-19 sierpnia 1944 r. przygotowując się do wykonania akcji „Zemsta” (marsz na pomoc walczącej Warszawie) dowództwo podjęło decyzję o likwidacji 272 pp z dniem 17 sierpnia. Z dniem 18 sierpnia mobilizowane oddziały miały tworzyć 3 pp Leg. Tym samym z dniem 19 sierpnia dotychczasowa 2. kompania otrzymała numerację 3. kompanii. Jej dowódcą w dalszym ciągu był  por. Władysław Skorupski „Poleszuk”, a jego zastępcą ppor. Bronisław Ejgird „Molenda”.

-27 września 1944 r. podczas bitwy pod Zakrzewem 3. kompania przeprowadziła wieczorną zasadzkę na wycofujące się niemieckie oddziały. Podczas tej walki Bronisław Ejgird został ranny w oko.

Za Sowieta

-po zakończeniu okupacji niemieckiej zamieszkał z matką w Łodzi.

-w latach 1945-1946 służył w Wojsku Polskim w „Domu Żołnierza” w Łodzi.

-od  1945 r. do 1949 r. pracował w Miejskiej Filharmonii w Łodzi jako muzyk.

-w latach 1945-54 był członkiem Związku Bojowników o Wolność i Demokrację. Działał też w Związku Zawodowym Pracowników Kultury Rada Miejscowa przy Państwowej Filharmonii w Łodzi.

-od 1949 r. – po zmianie nazwy Filharmonii – pracował w Państwowej Filharmonii w Łodzi jako artysta muzyk.

-w 1956 r. uzyskał kwalifikacje do nauczania gry na skrzypcach.

Ożenił się z Ireną Brühl – magistrem farmacji. Była właścicielką i kierownikiem apteki. Drugą żoną Bronisława Ejgirda była Maria Uziębło (1921-2003), z wykształcenia muzyk. Ukończyła Państwową Średnią Szkołę Muzyczną w Łodzi, pracowała w Państwowej Filharmonii w Łodzi jako artysta muzyk. Małżonkowie mieli jedną córkę – Annę.

Bronisław Ejgird zmarł 23 grudnia 1987 r.