Krupa Antoni

Pseudonim: „Junak”, „Witold”

Stopień wojskowy: ppor. / por. / kpt

Komendant Rejonu Ożarów w Obwodzie Opatów AK

Szef Kedyw Obwodu Opatów

Dowóca I batalionu 3 ppLeg. AK

Dowódca 8. kompanii 2 ppLeg. AK

Dzieciństwo i młodość

Krupa Antoni "Witold"

Urodził się 23 sierpnia 1913 w Przedmieściu Dalszym (powiat lipski) jako najmłodszy z czworga dzieci. Ojciec Kazimierz był leśnikiem. Matka, Feliksa z Nowickich, osierociła go, kiedy skończył 5 lat.

-opiekowało się nim starsze rodzeństwo,

-ukończył szkołę podstawową w rodzinnej miejscowości, a następnie został absolwentem Seminarium Nauczycielskiego w Solcu nad Wisłą.

-w 1934 roku odbył szkolenie wojskowe w Garnizonie Kieleckim na Bukówce. Gdzie odbył kurs szkoły podchorążych,

-w latach trzydziestych pracował, jako instruktor hufców junackich przy WP. Brał udział w budowie fortyfikacji na granicy polsko-sowieckiej.

Okupacja niemiecka

-podczas kampanii obronnej 1939 roku walczy w oddziałach broniących przepraw przez Wisłę w rejonie Sandomierza,

-wrzesień 1939 roku powraca do Przedmieścia Dalszego,

-jesienią 1939 r. zaprzysiężony w Solcu nad Wisłą, przez tamtejszego nauczyciela Jana Wnuka do SZP,

-na początku stycznia 1940 roku pojawił się w Julianowie w towarzystwie kpt. Henryka Zielińskiego „Babinicz” Komendanta Rejonu Powiśle z Obwodu Iłża  z zadaniem utworzenia struktur konspiracyjnych na terenie gmin: Julianów, Lasocin, Czyżów i Tarłów,

-w marcu 1940 r. sprowadza na teren gminy Julianów i zamieszkał w Słupi Nadbrzeżnej gdzie jego brat był kierownikiem szkoły. Prowadził działalność w oderwaniu od struktur wyższego rzędu wobec utraty kontaktu z aresztowanym w styczniu 1940 r. kpt. Henryka Zielińskiego „Babinicz”

-wiosną1940 roku Krupa nawiązał kontakt z nowym Komendantem Obwodu Opatów którym był Edward Fiett „Miller” (sam Krupa podaje termin październik). Komendant  Obwodu powierzył Krupie funkcję Komendanta Rejonu Ożarów. Poza Placówką Julianów podlegały mu placówki: Julianów, Lasocin, Czyżów i Ożarów.

-lato 1942r. – prawdopodobnie w tym okresie zostaje zdjęty z funkcji Komendanta Rejonu Ożarów, a jego miejsce obejmuje por. Józef Potocki „Skowron” – przechodzi na mocy scalenia struktur NOW. Krupa po lipcu 1942.r (dekonspiracja Józefa Mularskiego „Zapała” jako szefa Związku Odwetu) obejmuje kierowanie dywersją w całym Obwodzie Opatów.

-we wrześniu 1942r. dowodzona przez niego grupa dywersyjna rozbroiła niemieckich wartowników w Kępie Wałowskiej (akcja przeprowadzona w ramach operacji unieruchamiania młockarni przeprowadzonej na terenie całego Obwodu Opatów, 

-od lata 1943 roku zostaje szefem Referatu IX Komendy Obwodu - Kedyw (utworzony na bazie Związku Odwetu),

-awans do porucznika (nie znamy dokładnej daty)

-29 grudnia 1943 r. zawarł związek małżeński z poznaną jeszcze w 1938 r. Marią Wrażeń. Ślub odbył się w Dynowie koło Rzeszowa. Żona sprowadziła się do Słupi Nadbrzeżnej w Święta Wielkanocne 1944 r.

-kwiecień/maj 1944 Krupa jest uprowadzony ze Słupi Nadbrzeżnej przez bojówkę z oddziału BCh Jana Sońty „Ośka”. Prowadzony w okolice Lipska, ucieka po kilku dniach i powraca do Słupi Nadbrzeżnej. Był już zdekonspirowany. Rozpytywali o niego także bojówkarze z Armii Ludowej,

-prawdopodobnie 5 lipca  zmobilizowany przez niego oddział rozbił niemiecki oddział strzegący budowy umocnień w rejonie Ciszycy Górnej,

-10 lipca przyprowadził do oddzialu partyzanckiego „Białe Barwy”, którym dowodzi por. Kazimierz Olchowik „Zawisza”., grupę żołnierzy (prawdopodobnie w sile plutonu), którymi dowodził Jan Siwiec „Dębowski”. Sam Krupa przy oddziale przebywał jedynie czasowo. 

-2 sierpnia oddział partyzancki por. Kazimierza Olchowika „Zawisza” dociera do wsi Melonek i Gęsice koło Łagowa. Oddział zostaje przeformowany w 5 kompanię w zgrupowaniu 2 ppLeg.

-5 sierpnia 1944 r. Krupa dowodzi oddziałem ochotników z 5. kompanii, która walczy w Łagowie z wycofującymi się oddziałami Niemieckimi,

-10 sierpnia 1944 roku utworzony został I batalion 3 ppLeg. Jego dowódcą został por. Antoni Krupa „Witold”. W skład batalionu wchodziły trzy kompanie z tym, że dwie były zmobilizowane przy 2 pułku. Dokonano niezbędnych przesunięć osobowych w efekcie których batalion składał się z 3. kompanii,

-17 sierpnia 1944r. Komendant Korpusu Kieleckiego AK podjął decyzję o rozwiązaniu 3 pułku piechoty Legionów odtwarzanego przez Obwód Opatów. Jednocześnie podjęto decyzję o utworzeniu 3 pułku piechoty w oparciu o oddziały zmobilizowane w Inspektoracie Starachowice,

-18 sierpnia 1944r. spośród żołnierzy rozwiązanego pułku pozostało ok. 180 osób z których utworzono 8. kompanię wchodzącą w skład II batalionu 2 ppLeg. Jej dowódcą został por. Antoni Krupa z którą przechodzi cały szlak bojowy,

-awans na kapitana - dokładnej daty nie znamy 

-31 października 1944r. po demobilizacji powraca na teren Podobwodu Ćmielów gdzie doczekał wejścia Armii Czerwonej,

Za Sowieta

-pod koniec lutego 1945 roku został aresztowany przez NKWD trzymano go w uwięzieniu trzy tygodnie. Powoływał się na współpracę z sowieckimi partyzantami i ostatecznie wrócił do domu, ale już wtedy wiedział, co się dzieje z żołnierzami konspiracji na terenach „wyzwolonych”,

-wiosną 1945r. wyjeżdża do Olsztyna. W tym czasie wyjechało tam kilku oficerów rozwiązanego Okręgu AK Kielce. Na wiosnę 1945 r. do Olsztyna przybył m.in. por. Stanisław Szwarc „Roman” (w czasie wojny w Obwodzie AK Sandomierz), skierowany tu przez płk. Ludwika Muzyczkę „Benedykta”, w latach okupacji odpowiedzialnego za przygotowanie planów przejmowania Prus Wschodnich z chwilą klęski Niemiec. Jest, więc możliwe, że w nowej sytuacji politycznej, L. Muzyczka podejmował próby przeniesienia konspiracji na Ziemie Odzyskane.

Jednym z jego emisariuszy miał być „Roman”, który właśnie w Olsztynie współpracował z Antonim Krupą „Witoldem”, który znalazł pracę w centrali węglowej, gdzie zatrudnił kilku innych żołnierzy AK, dawnych podkomendnych), Mieczysławem Gajewskim (urzędnikiem Urzędu Ziemskiego w Węgorzewie), Wacławem Wychowańskim „Smutnym” (zatrudnionym w Starostwie Powiatowym w Węgorzewie). Otrzymał również kontakt na dwóch oficerów AK z Obwodu Radzymin – byłego szefa Kedywu ppor. Kajetana Fijałkowskiego „Rafała” i mjr. Edwarda Nowaka „Joga”. Wszyscy byli dość dobrze ulokowani w strukturach administracji, tworząc sieć wywiadowczą obejmującą m.in. Olsztyn, Węgorzewo, Mrągowo. Wychowański, Krupa i Gajewski, co kilka tygodni przekazywali meldunki Szwarcowi, a ten składał raporty „Jogowi”. Jest wielce prawdopodobne, że ta komórka wywiadowcza miała powiązania z Obszarem Zachodnim Delegatury Sił Zbrojnych, a od września 1945 r. ze Zrzeszeniem „Wolność i Niezawisłość”. Gdy jednak na jesieni 1945 r. ich bezpośredni kontakt z „górą”- mjr Edward Nowak „Jog” - wyjechał na Zachód, możliwości przekazywania informacji zaczęły się kurczyć, aż wreszcie ustały zupełnie.

-prawdopodobnie w grudniu 1945r. ściągnął do Olsztyna żonę i córkę i starał się normalnie żyć,

-w listopadzie 1949r. Antoni Krupa został aresztowany i przewieziony do Kielc. Tam przez trzy lata przebywał w więzieniu w oczekiwaniu na proces. W tym czasie utrudniano mu widzenia z żoną,

-29 marca 1952r. „Witoldowi” przedstawiono akt oskarżenia, w którym znalazły się zarzuty likwidacji partyzantów Gwardii Ludowej w 1943 r. Rozprawa zakończyła się wyrokiem dożywotniego wiezienia (po śmierci Stalina złagodzonym do 15 lat pozbawienia wolności). Początkowo wyrok odbywał w Kielcach, potem we Wronkach, Goleniowie k. Szczecina. W końcu trafił do pracy w kopalniach Knurów i Mysłowice.

-w grudniu 1956r. został zwolniony z więzienia i oddany pod dozór milicyjny.

-14 maja 1958 r. Sąd Wojewódzki w Kielcach uniewinnił Antoniego Krupę z zarzutu zabójstwa pięciu współpracowników GL. W dalszym ciągu był jednak szykanowany m.in. czterokrotnie odmówiono mu przydziału mieszkania.

Zmarł w 15 września 1972 r. Pochowany w Rzeszowie.