m

Teren gminy

Gmina Kluczewsko w II RP

W skład Gminy Kluczewsko w czasie II Rzeczpospolitej wchodziły następujące wioski: Ciemiętniki, Miedziana Góra, Jakubowice, Januszewice, Komorniki, Rzewuszyce, Zabrodzie, Brzeście, Pilczyca i Kluczewsko które były siedzibą urzędu gminy.
     W 1921 roku, według spisu powszechnego Polski, gmina liczyła 4 199 osób w tym 2 025 mężczyzn i 2174 kobiet. W gminie naliczono 655 budynków mieszkalnych.

     W porównaniu z dzisiejszym terenem gminy nie należała do niej północna część na terenie której funkcjonowała samodzielna Gmina Dobromierz.

     W gminie istniał majątek dworski należący do rodziny Konarskich, z dworem w samym Kluczewsku. Zarządcą masy spadkowej w 1937 roku (po śmierć Maksymiliana Konarskiego) został Stanisław Konarski, właścicielami zaś majątku stała się cała trójka dzieci Maksymiliana: Krystyna, Andrzej i Stanisław.

     W 1940 roku Niemcy przejęli majątek Kluczewsko. Umieszczono tam stały posterunek Schutzpolizei (Policja Ochronna) potocznie zwany żandarmerią. Jego komendantem był przez pewien czas Hauptman Huste. Niektóre materiały błędnie podają, że istniało tam sanatorium dla rannych na froncie Niemców, ale to nieprawdziwa informacja - wyjażnienie podajemy niżej.

 

Dwór w Kluczewsku

Oddział Wydzielony Wojska Polskiego

Zdjęcie historycznej stodoły, dziś na jej miejscu zbudowany jest większy obiekt

     Mało znany jest fakt, że na terenie placówki miała miejsce ostatnia zbiórka Oddziału Wydzielonego Wojska Polskiego, którym do 30 kwietnia 1940 roku dowodził major Henryk Dobrzański „Hubal”.

     25 czerwca 1940 r. w stodole stojącej w Dąbrowie, przysiółek folwarku Praczka, który formalnie podczas okupacji wchodził w skład wsi Ciemietniki doszło do ostatniej zbiórki oddziału. Prawdopodobnie spotkało się tam 24 żołnierzy, choć niektóre źródła podają, że było ich 30, a nawet 42. Spotkał się z nimi rotmistrz Spychalski, który był planowany na kolejnego dowódcę oddziału. Oświadczył on, że cieszy się ze spotkania z oddziałem i gratuluje, że przetrwał on długo, ale w obliczu klęski Francji (3 dni wcześniej podpisana kapitulacja) nie ma szansy na rychłą ofensywę aliantów. Żołnierze obecni na zbiórce stwierdzili, że w zaistniałej sytuacji nie ma warunków do prowadzenia otwartej walki z okupantem. 

     Ostatni raport przyjął najstarszy stopniem i stażem ppor. Marek Szymański „Sęp” po czym zakonserwowano broń i zakopano ją w lesie w pobliżu wsi. Łącznie ukryto: 1 rkm z magazynkami, 8 karabinów, 2 pistolety, amunicje, lornetkę, kompas oraz dwie torby oficerskie.

Miejsce to znał mieszkający w Praczce sołtys wsi Ciemiętniki Antoni Jędrzejczyk „Zemsta”.

Placówka Kluczewsko ZWZ-AK

Na terenie gminy utworzono placówkę która organizacyjnie wchodziła w skład Obwodu Włoszczowa.

Placówka miała kryptonim „Mosty” i kolejne numery 8 i 12.

Komendanci Placówki

-ppor. Tadeusz Pałys – od 1940r. do maja 1942r. gdy zostaje Komendantem Rejonu II Obwodu Włoszczowa i przekazał swoje obowiązki Komendanta Placówki

-ksiądz Władysław Michalik „Rafał”, „Rogaty” od maj 1942r. do 27 czerwca 1942r. zastrzelony przez Niemców na stacji kolejowej we Włoszczowie, 

-wachmistrz Wincenty Szymanek „Herkules” od lipiec 1942r. do 19 stycznia 1945r.

 

Nie znamy składu komendy placówki. Z dostępnych wspomnień wynika jedynie, że zastępcą Komendanta Placówki był zapewne od lipca 1942 roku Wojciech Adamski „Czajka” a za łączność odpowiadał Henryk Sochański „Jelonek”.

 

Stan osobowy Placówki na 30 maja 1944r. wynosił 140 członków, w tym 4 oficerów. Uzbrojenie: 1 rkm, 8 karabinów i dwa pistolety.

Skład osobowy placówki tworzył pluton, ale nie wiemy kto był jego dowódcą (być może Komendant Placówki). Poniżej przedstawiamy prawdopodobną obsadę dowódców drużyn i  jest to zapewene stan z roku 1943/44:

Pilczyca - Dumin Henryk, mieszkaniec Pilczycy, w ZWZ od 1940r.,

Kluczewsko - Kwapisz Władysław, mieszkaniec wsi Kluczewsko, w ZWZ od 1940.,

Komorniki - Pałys Wiesław, mieszkaniec wsi Komorniki, w ZWZ od 1940r.,

Januszewice - Stępień Czesław, mieszkaniec wsi Januszewice, w ZWZ od 1940r.,

Ciemiętniki - mieszkający w Praczce sotys wsi Ciemiętniki Antoni Jędrzejczyk „Zemsta”.

W strukturze Rejonu II

Mieczysław Tarchalski "Marcin"

Od maja 1942 roku tern Obwodu Włoszczowa został podzielony na Rejony (nazwa podobwody weszła w życie dopiero w 1944r.)  jako pośrednie szczeble dowodzenia. Do czerwca 1944r. było ich pięć.

     Placówka Oleszno wchodziła w skład Rejonu II obejmującego także Placówki: Kluczewsko, Oleszno i Krasocin. Komendantem Rejonu miał zostać ppor. Józef Strychalski „Blondyn” (dowódca plutonu w Placówce Dobromierz), ale ostatecznie odmówił (powody nie są nam znane).

     Ostatecznie od maja 1942r. Komendantem Rejonu został Tadeusz Pałys pełniący w tym czasie funkcję Komendanta Placówki Kluczewsko (komendę placówki przejął wtedy ksiądz Władysław Michalik „Rafał”, „Rogaty”). Niestety prawdopodobnie w lipcu 1942r. zdekonspirowany musiał opuścić teren obwodu.

     20 października 1942r. Komendantem Rejonu został skierowany przez Komendę Okręgu Mieczysław Tarchalski „Marcin”. Zamieszkał w Komornikach u gospodarza Chrzanowskiego posługując się kenkartą wystawioną na MIchała Turbanowicza. Oficjalnie zatrudniony był jako inkasent składki ogniowej PZU co dawało mu mozliwość legalnego poruszania się po terenie całego obwodu.

Tarchalski funkcję tę pełnił do czerwca 1943r. kiedy to Komendant Obwodu Włoszczowa mianował go kierownikiem Kierownictwa Dywersji (Kedyw) Obwodu. Od tego czasu przez rok Rejon nie miał komendanta.

Kurs podchorążych

Zimą 1942/43 przy współudziale zastępcy komendanta obwodu Wacława Ząbka „Bogusz” Tarchalski zorganizował na Placówce Kluczewsko kurs podchorążych. Brało w nim udział 5 elewów: Wojciech Adamski „Czajka”, Henryk Sochański „Jelonek", Wincenty Szymanek „Herules” i dwóch nieznanych, którzy także mieli ukończoną szkołę średnią. Pod koniec maja 1943 roku miał miejsce egzamin z udziałem Komendanta Obwodu „Jura”,  który wszystkim elewom przyznał tytuł podchorążego.

Lokale specjalnego znaczenia

Na terenie placówki istniało przez cały czas konspiracji kilka lokali które miały szczególne znaczenie dla funkcjonowania placówki oraz innych struktur Polskiego Państwa Podziemnego.

Skrzynki kontaktowe

Łączność była najważniejszym elementem struktury konspiracyjnej. Stąd bardzo ważne były lokale kontaktowe. Na przestrzeni lat było ich zapewne wiele, ale najważniejsze i do tego nigdy nie zdekonspirowane były dwa:

Pilczyca

Pilczyca. Sklep i Wincenty Szymanek (pierwszy z lewej)

Sklep Spółdzielni Społem (znajdował się w miejscu gdzie dziś jest remiza OSP) kierowany przez Wincentego Szymanka, który pod pseudonimami „Herkules” i „Hetman” działał w konspiracji, a od lipca 1942 roku był Komendantem Placówki AK Kluczewsko.

Komorniki

Leśniczówka w której mieszkał Henryk Sochański „Jelonek” oraz jego siostra Krystyna Sochańska „Pliszka”. Leśniczówka była punktem kontaktowym placówki, a od października 1942 roku, gdy Komendantem Rejonu został M. Tarchalski „Marcin” także Rejonu. Siłą rzeczy z chwilą gdy latem 1943r. Tarchalski został szefem Kierownictwa Dywersji w Obwodzie Włoszczowa, lokal był także skrzynką kontaktową Kedyw.

     Wiele osób negowało fakt istnienia leśniczówki, ale dzięki pomocy Lasów Państwowych udało się ustalić jej lokalizację. 

Praczka

W lesie niedaleko od miejscowości zakonserwowano broń i zakopano broń po ostatniej zbiórce Oddziału Wydzielonego Wojska Polskiego (pisaliśmy o tym wyżej). Łącznie ukryto: 22 karabiny , dwa ręczne karabiny maszynowe z magazynkami, dwie skrzynie granatów, około 3000 sztuk amunicji do kbk, materiał minerski, 25 map wojskowych, 14 busol, 16 mapników, 6 lornetek wojskowych z podziałką oraz nowy, jeszcze nie używany mundur wojskowy z dystynkcjami, czapkę i pas poległego majora „Hubala”. Miejsce to znał sołtys Praczki plutonowy Antoni Jędrzejczyk „Zemsta”, który sprawował nad nim pieczę.

„Zemsta” był aktywnym żołnierzem miejscowej placówki. Dowodził drużyną, a w jego zabudowaniach znajdował się dodatkowy magazyn broni. Prawdopodobnie od października 1942r. w jego domu funkcjonuje także skrzynka kontaktowa Rejonu II.

W czerwcu 1943r., w strukturach Kierownictwa Dywersji Obwodu Włoszczowa pełni rolę zapasowej skrzynkę kontaktowej obsługiwanej przez Krystynę Konarską.

Magazyny uzbrojenia

Januszewice. Kaplica (stan na rok 2000)

Już poprzedni lokal pełnił dwie funkcje w konspiracji (skrzynka kontaktowa i magazyn broni). Było to złamaniem zasad konspiracyjnych, ale potwierdzało realizm okupacyjnego życia. Na terenie placówki były jednak punkty pełniące tylko rolę magazynów. 

Januszewice

Na poddaszu kapliczki w której raz do roku odprawiana była msza ukrytych było: 2 rkm i 14 magazynków do nich, 7 kb (w tym 5 francuskich Bertierów) parę granatów i trochę amunicji.

Zaplecze medyczne

Olbrzymie znaczenie dla działalności konspiracji i oddziałów partyzanckich miało utworzenie odpowiedniego zaplecza medycznego. Poniżej predstawiamy dwa konspiracyjne lokale przygotowane dla rannych. Niestety nie wiemy czy kiedykolwiek ktoś z nich korzystał i kto sprawował nadzór medyczny.

Praczka

Kryczko Piotr s. Ignacy. Ur. 14 październik 1908r. w Komparzowie. Mieszkaniec wsi Praczka. W jego zabudowaniach mieścił się szpital polowy dla partyzantów.

Łęg Januszewski

W młynie należącym do Teofila Jeziorskiego przygotowano kwatery dla rannych partyzantów.

Partyzanckie obozowisko

Krogulec. Pozostałości obozowiska

Od początku kwietnia 1944 r. Mieczysław Tarchalski "Marcin" zaczął mobilizować (po zimowej przerwie) do swojego oddziału partyzanckiego żołnierzy przebywających na zimowych kwaterach. Jednym z kilku miejsc gdzie oddział kwaterował bardzo często był las Krogulec gdzie pobudowano dla partyzantów szałasy.

     Oddział nie przebywał tu oczywiście przez cały czas, ale z chwilą kwaterowania to na placówkach Kluczewsko i Dobromierz ciążyło pomoc w zaprowiantowaniu i utrzymaniu łączności.

Likwidacja Rejonów i powołanie Podobwodów

W czerwcu 1944r. Komenda Obwodu Włoszczowa zreorganizowała pracę Rejonów zmniejszając jednocześnie ich ilość do trzech. Placówka Kluczewsko weszła w skład Podobwodu III, który otrzymał kryptonim „Orzeł”. Komendantem Podobwodu został mianowany Józef Piotrowicz „Wybój”, który mieszkał w tym czasie w dworze Konrada Niemojewskiego w Olesznie.

     Odtąd w skład Podobwodu wchodziły następujące placówki: Kluczewsko, Oleszno, Krasocin, Włoszczowa miasto, Włoszczowa gmina, Kurzelów i Secemin.

Akcje bojowe własne

Na terenie placówki prowadzone były akcje zbrojne, ale także żołnierze miejscowej konspiracji brali udział w akcjach prowadzonych poza jej terenem. Znamy dwa takie przypadki.

Kwiecień/maj 1943r. - akcja w Kurzelowie

Wojciech Adamski „Czajka”

 Mieczysław Tarchalski „Marcin” prowadzi ludzi z Placówki Kluczewsko na Placówkę Kurzelów gdzie opanowano pocztę i gminę. Karę chłosty ukarano pracownika powiatowego odpowiedzialnego za nadgorliwe wykonywanie obowiązków kolczykowania zwierząt i poboru kontyngentów.

     Była to część większej akcji zarządzonej na terenie całego obwodu. Prawdopodobnie trzon grupy biorącej udział w akcji to elewi z prowadzonego na placówce kusu podchorążych.

18/19 marca 1944r. - opanowanie Włoszczowy

Jedna z ostatnich przed akcją narad odbywała się u Wojciecha Adamskiego „Czajka”, który był leśniczym w Kluczewsku. To on zresztą dowodził grupą żołnierzy z placówki (28 żołnierzy i 8 wozów), którzy zostali zmobilizowani do akcji. 

     Grupa ta dotarła 18 marca późnym wieczorem do zabudowań rakarza pod Włoszczową gdzie ustalona była koncentracja wszystkich sił partyzanckich. 

     Grupa z Placówki Kluczewsko pod dowództwem Wojciecha Adamskiego „Czajka” otrzymała zadanie zniszczenia akt i spisów administracyjnych w gminie wiejskiej i miejskiej Włoszczowy. Niezbędne do tego były klucze znajdujące się w mieszkaniu burmistrza. Mieszkał on przy Rynku, ale słysząc zamieszanie ukrył się. Do mieszkania wybrał się sam „Czajka”, ale że był w mieście dosyć znany ucharakteryzował się czym wywoływał uśmiech na twarzy nie tylko u swoich żołnierzy, ale i u Tarchalskiego, który swój punkt dowodzenia miał właśnie na Rynku. Ostatecznie burmistrz został odnaleziony w szafie na korytarzu własnego mieszkania. Od tej chwili żołnierze z Placówki Kluczewsko, dzięki zdobytym kluczom, sprawnie odnaleźli w pomieszczeniach magistratu odpowiednie dokumenty. Zostały one załadowane na wozy, wywiezione i już po opuszczeniu miasta przez oddział zniszczone. Prawie na zakończenie akcji „Czajka” wyprowadził burmistrza na balkon własnego domu i nakazał mu krzyczeć: Niech żyje Polska!.

     Zapewene część grupy zabierała także materiały niezbędne dla konspiracji z niemieckich magazynów.

Akcje bojowe na terenie placówki

Na terenie placówki przeprowadzane były także akcje zbrojne przez oddziały partyzanckie, głównie M.Tarchalskiego "Marcina" oraz miały tu miejsce wydarzenia z ostatnich walk jesienią 1944r.

 

5 sierpień 1943r.

Oddział dowodzony przez Mieczysława Tarchalskiego "Marcin" przeprowadził akcję na pocztę i urząd gminy Kluczewsko gdzie zniszczono dokumentację ewidencyjną i kontyngentową.

12 sierpień 1943r.

Liczący około 20 żołnierzy oddział partyzancki AK Mieczysława Tarchalskiego "Marcin" zorganizował w okolicach Kluczewska zasadzkę (nie znamy dokładnego miejsca). Około godziny 22.30 nadjechali Niemcy. Miejscem zasadzki był wysokopienny las, gdzie ze względu na późną porę, było już ciemno. Aby nie zabić koni ani miejscowych chłopów, którzy byli furmanami oddano kilka strzałów ostrzegawczych. Dopiero do wycofujących się w kierunku Kluczewska Niemców celnie strzelał „Kula”. Straty nieprzyjaciela: jeden zabity i jeden ranny (niektóre źródła podają, że Niemcy stracili 3 zabitych).

22 września 1943r.

ppor. Przemysław Schutz „Ludwik”

Do oddziału AK Mieczysława Tarchalskiego „Marcin” dotarł łącznik z informacją, że do Dobromierza, w sprawie odbioru kontyngentów, przyjechała grupa sześciu żandarmów wśród których jest volksdeutsch Juliusz Erdman zwany „Krwawym Julkiem”, który odpowiedzialny jest za śmierć wielu Polaków. Do planowanej zasadzki wybrano 15 żołnierzy, którzy pod dowództwem ppor. Przemysława Schutza „Ludwik”  urządzili zasadzkę na skraju lasu pomiędzy Kluczewskiem, a Brześciem. Patrol podzielono na dwie grupy. Pięciu żołnierzy wysunięto w kierunku Brześcia i oni mieli zlikwidować szpicę, gdyby żandarmi jechali w szyku ubezpieczonym. Pozostali żołnierze zajęli miejsce na skraju lasu i oni mieli zaatakować główną grupę. 

     Partyzanci zalegli w pobliżu drogi i czekali przepuszczając inne samochody. W pewnym momencie główna grupa usłyszała strzały z kierunku Brześcia, gdzie ukryta była mniejsza grupa. Otóż okazało się, że w jednym z przepuszczonych samochodów jechało dwóch Niemców, urzędników starostwa z Jędrzejowa. Jeden z nich zauważył ukrytego za jałowcem tuż przy drodze człowieka w cywilnym ubraniu. Był to plutonowy podchorąży Bolesław Chmielowski „Luboń”, który tego dnia dołączył do oddziału. Niemiec po zatrzymaniu samochodu przywoływał ukrytego, a gdy ten nie posłuchał wezwania zaczął do niego strzelać z pistoletu. Na szczęście strzały były niecelne bowiem odległość wynosiła ok. 40 metrów. W takiej sytuacji obsługujący rkm Tadeusz Żurek „Sokół” otworzył ogień unieruchamiając niemiecki samochód. To właśnie te strzały usłyszeli żołnierze z głównej grupy, którzy ruszyli na pomoc kolegom. Niemcy, razem z kierowcą, uciekając byli ścigani więc z dwóch kierunków. Wezwania do zatrzymania posłuchał jedynie kierowca, którym jak się okazało był Polak: Matuszewski. Pozostali uciekali dalej i w odległości około 200 metrów od miejsca zajścia dosięgły ich partyzanckie kule. Na miejscu zginęli dwaj agronomowie niemieccy zarządzający majątkami ziemskimi na terenie Powiatu Jędrzejowskiego (teren przedwojennego powiatu włoszczowskiego wchodził w jego skład), obaj cieszący się zresztą wyjątkowo złą sławą. Byli to von Groll, agronom powiatowy i Hubner, agronom rejonowy.

     Po zabraniu im broni partyzanci podpalili samochód i odeszli z miejsca zasadzki, która mimo, że nie przyniosła zamierzonego efektu, została już zdekonspirowana.

5 lipiec 1944r.

III pluton oddziału partyzanckiego M.Tarchalskiego „Marcin” pod dowództwem ppor. Wincentego Ciszka „Kmicic”  przeprowadził zasadzkę na szosie pod Kluczewskiem w którą wpadł niemiecki samochód (nie wiemy w którym to było miejscu). W wyniku walki zabito Kreishauptmana z Kraśnika i trzech jego urzędników. Zdobyto pistolet maszynowy, 4 pistolety, amunicję, pieczęcie starostwa oraz pieniądze. Samochód spalono.

Żołnierze Placówki Kluczewsko

Nie jest znana dokładna lista żołnierzy placówki. Być może błędnie podajemy pisownię niektórych nazwisk, o większości nie mamy informacji biograficznych dlatego prosimy o pomoc.

Adamski Wojciech „Czajka” - Kluczewsko,

Adamus Józef,

Andzel Edward - Januszewice,

Baczyński Stefan - Ciemiętniki.

Baryła Henryk „Henryk” - Rudka,

Bąk Ludwik „Wilk” - Pilczyca,

Bąk Stanisław „Chmura” - Ciemiętniki,

Bąk Stanisław - Pilczyca,

Bąk Antoni - Pilczyca,

Bąk Antoni - Brzeście,

Bąk Andrzej - Brzeście,

Bąk Bronisław - Pilczyca,

Bąk Władysław - Kluczewsko,

Borowski - Januszewice,

Budzanowski Adam - Rzewuszyce,

Budzowski Bronisław - Januszewice,

Budzowski Aleksander „Prymus” - Rzewuszyce,

Bałaziński Stanisław - Januszewice,

Chudy Wawrzyniec - Pilczyca,

Chudy Marian „Młot” - Pilczyca,

Chudy Józef „Biały”

Chudy Mieczysław - Pilczyca,

Członkowski Wacław - Kluczewsko,

Dankowski Jan „Poker” - Komparzów

Dumin Jan - Pilczyca,

Dumin Stanisław - Międzylesie,

Dumin Stefan - Pilczyca,

Dumin Henryk - Pilczyca,

Dumin Stanisław - Międzylesie,

Domin Wincenty „Grom” - Pilczyca,

Drej Jan - Januszewice,

Drej Marian - Komorniki,

Ficek Stanisław „Grom” - Pilczyca,

Ficek Stanisław - Komorniki,

Gołąbiowski Bronisław - Brzeście,

Grabiec Józef - Kluczewsko, 

Grabiec Władysław - Kluczewsko,

Gąska Bronisława - Kluczewsko,

Gałczyński Jan - Januszewice,

Herman Jan „Dąb” - Ciemiętniki,

Hocman Jan „Dąb” - Ciemiętniki,

Jamróz Stanisław - Ciemiętniki,

Jarno Czesław - Pilczyca,

Janus Jan - Kluczewsko,

Janus Kazimierz - Kluczewsko,

Jastrzębski Jan - Januszewice,

Jeziorski Teofil - Łęgi,

Jeziorski Jan - Januszewice,

Jeziorski Teofil - Januszewice,

Jeziorski Antoni -Jakubowice,

Jędrzejczyk Józef „Ostrożny” - Komorniki,

Kubicz Stanisław - Komorniki,

Kudła Jan „Barański” - Kluczewsko,

Kudła Józef - Kluczewsko, 

Kubicz Stanisław - Kluczewsko,

Kubicz Józef - Januszewice,

Kudła Julian - Kluczewsko,

Kwapisz Władysław - Kluczewsko,

Kowalski Antoni - Jakubowice, 

Kosior Henryk „Pantera” - Januszewice,

Kopeć Jerzy „Szczygieł” - Kluczewsko,

Konecki Jerzy - Kluczewsko,

Kryczko Piotr - Praczka,

Krzanowski Konrad - Jakubowice,

Kaptur Stefan - Kluczewsko,

Kaczarowski Stanisław - Komorniki,

Kania Stanisław - Komorniki,

Kryczko Piotr - Praczka,

Kędzierska Władysława - Krogulec,

Lichos Mieczysław - Komorniki,

Łączek Kazimierz - Brzeście,

Łowicki Jerzy - Brzeście,

Michalski Mieczysław „Nożyce” - Kluczewsko,

Michalski Czesław - Kluczewsko,

Michalski Franciszek „Wierny” - Jakubowice,

Michalska Helena „Przepióreczka” - Kluczewsko,

Michałek Franciszek „Wierny” - Jakubowice,

Michałek Stanisław - Kluczewsko,

Miśkowski Tadeusz - Januszewice,

Misztal Tadeusz „Cichy” - Januszewice,

Miszczak Tadeusz - Januszewice,

Mulewicz Stanisław - Januszewice,

Mazur Czesław „Cichy” - Kluczewsko,

Maciejczyk Franciszek - Kluczewsko,

Małecki Jan „Wytrwały” - Ciemiętniki,

Mazanek Kazimierz - Kluczewsko,

Mazur Lucjan - Kluczewsko,

Majecki Antoni - Komorniki,

Nobis Bronisław „Groźny” - Pilczyca,

Nobis Bolesław „Groźny” - Pilczyca,

Pałys Tadeusz - Komorniki,

Pałys Wiesław - Komorniki,

Prokop Antoni - Komorniki,

Prokop Roman - Komorniki,

Prokop Michał „Kulawy” - Praczka,

Prokop Władysław - Kluczewsko,

Prokop Władysław „Wytrwały” - Ciemiętniki,

Prokop Władysław - Januszewice,

Pura Czesław - Rzewuszyce,

Początek Piotr - Pilczyca,

Radoliński Franciszek - Pilczyca,

Radoliński Jan - Pilczyca,

Radoliński Wacław - Pilczyca,

Słoma Adam - Januszewice,

Smoczek Stanisław - Praczka,

Sobański Władysław - Komorniki,

Sobański Władysław „Szczupak” - Komorniki,

Sobczyk Władysław - Januszewice,

Sochańska Krystyna „Pliszka” - leśniczówka w Komornikach,

Sochański Henryk „Jelonek” – leśniczówka w Komornikach – zamordowany przez NKWD

Stępień Czesław - Januszewice,

Stelmach Jan,

Stanowski Tadeusz „Jastrząb” - Pilczyca,

Stachura Stanisław - Januszewice,

Szczucki Władysław - Kluczewsko,

Szymczyk Władysław „Strzała” - Pilczyca,

Szymanek Leon - Pilczyca,

Szymanek Stanisław - Kluczewsko,

Szymanek Stanisław „Strzała” - Pilczyca,

Szymanek Jan - Pilczyca,

Szymanek Wincenty „Herkules”, „Hetman” - Pilczyca,

Szymczyk Wojciech - Kluczewsko,

Skwarek Kazimierz „Brzoza” - Krogulec,

Słowik Władysław 

Suliga Henryk - Miedziana Góra,

Szymański Feliks - Kluczewsko,

Śpiechowicz Feliks - Jakubowice,

Tchbaun Jan „Dąb” - Ciemiętniki,

Tomecki Jan - Januszewice,

Turczyn Stanisław „Wierzba” - Komorniki,

Turczyn Stanisław „Witold” - Pilczyca,

Turczyn Władysław - Kluczewsko,

Turczyn Bolesław - Januszewice,

Turczyn Helena - Januszewice,

Turek Józef - Januszewice,

Tworkowski Władysław - Kluczewsko,

Warszawiak Władysław - Januszewice,

Warszawiak Stanisław - Januszewice,

Wilk Edward „Kruk” - Brzeście,

Witasie Władysław „Swój” - Kluczewsko,

Wiatrowski Jan - Kluczewsko,

Wiatrowski Józef - Kluczewsko,

Wójcik Jan „Wołodyjowski” - Kluczewsko,

Wydrych Władysław „Samp” - Kluczewsko,

Woźniak Henryk - Kluczewsko,

Zawalska Bronisława „Mamusia” - Pilczyca,

Zawalski Czesław „Wierny” - Pilczyca,

Zwoleński Adam - Kluczewsko,

Źródła

Przygotowując ten materiał korzystaliśmy z następujących materiałów:

Publikacje:

Borzobohaty Wojciech: Jodła,

Kapczyński W., Lis J., Niedbał J.: Kryptonimy „Hetman” i „Chrobry” Armii Krajowej,

Tarchalski M.: Wspomnienia,

Wróć