Teren placówki

W okresie międzywojennym gmina Zajączków należała do powiatu kieleckiego w woj. kieleckim.

     Składała się z 9 wiosek: Bolmin, Fanisławice, Gałęzice, Gnieździska, Kopaniny, Lesica, Miedzianka, Wesoła i Zajączków gdzie miał siedzibę urząd gminy.

Początek konspiracji

Prawdopodobnie na początku 1940 r. powołana została Placówka Zajączków. Stało się to zapewne dzięki działaniom Michała Szreka „Marmur”, który został skierowany na ten teren przez Komendę Obwodu Kielce.

     Placówka otrzymała kryptonim „Wrzos”, a jej pierwszym Komendantem został Stanisław Syska „Sokół”. Niestety nie wiemy jak przedstawiał się skład osobowy Komendy Placówki z tamtego okresu.

W strukturze Rejonów

Na przełomie 1939/40 r. w Obwodzie Kielce powołano ogniwo pośrednie: Rejony, choć w praktyce konspiracyjnej częściej określano je, jako Inspektoraty (nie mylić z istniejącymi Inspektoratami Rejonowymi). Na ich czele stali Komendanci Rejonów błędnie określani niekiedy jako Inspektorzy.

     Od początku istnienia Placówka Zajączków została wcielona do Rejonu Zachodniego określanego też jako Inspektorat Krasna-Mniów, którym kierował Jan Niewiadomski „Smołucha”. Wydaje się wielce prawdopodobnym, że przebywający na tym terenie Michał Szrek "Marmur" wchodził w skład dowództwa Rejonu i "nadzorował" prace placówek w tej części rozległego terenu Rejonu.

Rejon Zajączków „Marmur”

Jesienią 1940r. lub wiosną 1941r. przeprowadzono reorganizację Rejonów. Dotychczas obejmowały one bardzo duży teren i nie ułatwiało to zachowania właściwego stopnia konspiracji przy dużej ilości kontaktów. Utrudniona była także łączność z rozległym terenem.


     Z dotychczasowego Rejonu Zachodniego określanego, jako Inspektorat Krasna-Mniów i wydzielono Placówki: Chęciny-Korzecko, Zajączków i Piekoszów i na ich bazie utworzono Rejon Zajączków. Nazwa jest wymyślona przez nas. Opieraliśmy się na nazewnictwie innych rejonów, gdzie podstawowe znaczenie ma miejsce „kwaterowania” komendy rejonu. Edmund Malaga „Dąb” w swoich wspomnieniach podaje, że rejon miał kryptonim „Marmur” co jest o tyle prawdopodobne, że Komendantem Rejonu został: por. Michał Szrek „Marmur”. Na swoich zastępców powołał mieszkających w Zajączkowie: Władysława Miernika „Las” oraz Stanisława Przeniosło „Kazio”. W skład Komendy Rejonu wchodzili także Komendanci poszczególnych Placówek:
Komendant Placówki Zajączków: Syska Stanisław „Sokół”,
Komendant Placówki Chęciny-Korzecko: Burczyn Tadeusz „Mirosław”,
Komendant Placówki Piekoszów ppor. Edmund Malaga „Piekarz”.

Tak więc w nowej struktorze żołnierze z Placówki Zajączków mieli olbrzymie znaczenie. 

Aresztowania

     W nocy z  21/22 czerwca 1943 r. żandarmeria z Łopuszna i Kielc dokonuje aresztowań i egzekucji w miejscowości Młynek k/Wesołej mordując siedem osób z rodziny Gorajów. Młyn, zabudowania mieszkalne i gospodarcze zostały przez Niemców spalone. Była to okresowa kwatera Komendanta Podobwodu Michała Szreka „Marmur”, który tego dnia nie nocował na kwaterze (część materiałów podaje, że w ostatniej chwili ostrzeżony uciekł z młyna). Przeniesiony na teren Podobwodu „Sowa” prowadził dalszą działalność konspiracyjną i bojową. Jego odejście było poważnym ciosem w strukturę organizacyjną Podobwodu. 

     29 września 1943 r. następne kolejne uderzenie Gestapo i Żandarmerii. Dotknęło ono dalszych członków Komendy Podobwodu „Sokół”, a mianowicie Komendanta Placówki i Z-cę Komendanta Podobwodu Stanisława Syskę „Sokół” oraz Władysława Miernika ps. „Las”. Uprzedzeni wcześniej o mających nastąpić aresztowaniach zdołali uniknąć tragedii. Obawiając się o własny los teren opuścił także Stanisław Przeniosło „Kazio” - nie mamy co do tego pewno, ale od tego czasu nie mamy informacji o jego działalności na terenie Podobwodu. 

W nowym podobwodzie

     Dekonspiracja Komendanta "Marmura" wymusiła zmiany personalne. Nowym Komendantem Podobwodu został ppor. Edmund Malaga, Komendant Placówki Piekoszów. Dotychczas posługiwał się pseudonimem „Piekarz”, teraz obrał nowy pseudonim „Dąb”. Nowy Komendant obsadę komendy oparł na ludziach z kierowanej przez siebie placówki i tam przeniósł jej siedzibę. Od lipca 1943 r. mówimy już o Podobwodzie Piekoszów, który ma numeryczne oznaczenie V oraz nowy kryptonim „Sokół”.

Zmiany w Placówce Zajączków

     Aresztowania jakie miały miejsce w 1943 roku sprawiły, że komendzie Placówki także doszło do zmian personalnych. Na miejsce Stanisława Syski „Sokół” Komendantem Placówki został Stefan Pawlusiński „Konar”. Był on kierownikiem Szkoły Powszechnej w Gałęzicach i w trudnym dla wszystkich okresie aresztowań udało mu się utrzymać sprawność organizacji. Pod jego dowództwem żołnierze z placówki przeprowadzili kilka akcji co zapewne podniosło ich morale. Nadal niestety nie wiemy kto wchodził w skład Komendy Placówki. Udało nam się jedynie ustalić, że najbliższymi współpracownikami "Konara" byli:

Łebek Władysław „Niezłomny” dowódca plutonu Nr.187,
Sokołowski Gustaw „Mały” – dowódca plutonu Nr. 141,
Zdzisław Oczkowski „Zeo” - odpowiadający prawdopodobnie na placówce za szkolenie,
Józef Petelicki „Orest”.

Szkolenie

Na terenie Placówki zorganizowano  kurs młodszych dowódców, który prowadził: Zdzisław Oczkowski „Zeo”.
Kursantami byli:
1. „Sęp” NN, rocznik 1917,
2. „Prątki” NN, rocznik 1921,
3. „Popiel” NN, rocznik 1920,
4. „Wrona” NN, rocznik 1923,
5. „Lis” NN, rocznik 1923,
6. „Młody” NN, rocznik 1924,
7. „Zięba” NN, rocznik 1924,
8. „Śliwa” NN, rocznik 1918,
9. „Grom” NN, rocznik 1918,
10. „Mirosław” NN, rocznik 1920,
11. „Hubert” NN, rocznik 1919,
12. Sokół” I NN, rocznik 1918,
13. „Sokół” II NN, rocznik 1916,
14. „Bokser” NN, rocznik 1924,
15. „Wierny” NN, rocznik 1922,
16. „Samotny” NN, rocznik 1920,
17. „Burza” NN, rocznik 1925,
18. „Nakło” NN, rocznik 1907,
19. „Dynia” NN rocznik 1922,
20. „Giewont” NN, rocznik 1923.

Liczebność Placówki

W latach 1941-1942 na Placówce Zajączków przewidywano utworzenie jednego plutonu Nr.187. W wyniku większego rozrostu organizacji orał wsieleniu członków Batalionów Chłopskich utworzono ich ostatecznie dwa: Nr. 187 i 141. Stan osobowy plutonów na dzień 9.10.1944 r. wynosił 193 złołnierzy.

 

Ewidencja plutonu nr. 187

Lp.

Pseudonim

Data urodzenia

Data wstąpienia

Stopień wojskowy

Rodzaj broni

Nazwisko i imię

1.

Rozkop

20.01.1911

15.12.1942

kpr

piech

 

2.

Kalina

04.04.1908

03.09.1943

kpr

art

 

3.

Iskra

20.03.1912

08.08.1943

kpt

piech

 

4.

Lasek

08.02.1912

09.04.1942

Kpr

piech

 

5.

Słupiec

12.02.1905

01.05.1942

kpr

art

 

6.

Sosna

16.05.1905

12.08.1943

kpr

łączn

 

7.

Mika

01.03.1904

10.04.1943

kpr

piech

 

8.

Kurczak

01.02.1916

02.09.1943

strz

art

 

9.

Zbiegowiec

03.07.1906

03.09.1943

strz

piech

 

10.

Czerwiec

01.08.1906

03.09.1943

 

n/w

 

11.

Gołąb

03.03.1904

12.08.1943

strz

piech

 

12.

Akacja

10.11.1911

04.09.1943

 

n/w

 

13.

Diament

04.11.1909

20.01.1944

 

n/w

 

14.

Krzew

12.08.1920

01.05.1942

 

n/w

 

15.

Pieprz

15.12.1902

01.01.1942

strz

saper

 

16.

Buk

20.10.1908

05.01.1944

strz

piech

 

17.

Niedźwiedź

01.03.1921

05.01.1944

 

n/w

 

18.

Strumyk

25.04.1925

05.01.1944

 

n/w

 

19.

Potok

06.11.1922

05.01.1942

 

n/w

 

20.

Kot

29.03.1913

01.01.1942

 

n/w

 

21.

Saletra

11.05.1917

01.01.1942

 

n/w

 

22.

Grab

21.09.1918

02.06.1944

 

n/w

 

23.

Kamień

11.12.1923

25.04.1943

 

n/w

 

24.

Wesoły

25.12.1914

12.09.1943

strz

piech

 

25.

Śmietana

05.10.1901

20.09.1943

strz

piech

 

26.

Lew

13.06.1913

01.01.1942

kpr

piech

 

27.

Wielbłąd

15.12.1902

01.01.1942

strz

piech

 

28.

Sosna

21.07.1901

25.12.1943

strz

art

 

29.

Liść

14.02.1921

25.06.1943

 

n/w

 

30.

Nać

07.12.1913

26.06.1943

 

n/w

 

31.

Rzepak

08.09.1910

05.06.1943

 

n/w

 

32.

Wianek

01.09.1900

07.12.1943

 

n/w

 

33.

Klon

09.07.1920

03.04.1944

 

n/w

 

34.

Buk

13.11.1921

27.09.1944

 

n/w

 

35.

Hart

20.03.1920

01.01.1942

 

n/w

 

36.

Wieloryb

14.03.1916

01.01.1942

 

n/w

 

37.

Słoń

29.09.1921

01.01.1942

strz

saper

 

38.

Tygrys

12.11.1919

01.01.1942

 

n/w

 

39.

Orzeł

25.09.1900

15.09.1943

strz

kaw

 

40.

Szczur

08.06.1919

01.01.1942

 

n/w

 

41.

Mysz

13.06.1906

01.01.1942

 

n/w

 

42.

Wiklok

10.08.1918

12.02.1943

 

n/w

 

43.

Borsuk

04.03.1917

12.10.1943

 

n/w

 

44.

Przybysz

01.12.1912

15.06.1943

strz

piech

 

45.

Ciopa

20.06.1904

15.06.1943

strz

piech

 

46.

Musolini

13.07.1912

01.01.1944

strz

piech

 

47.

Zawisza

26.06.1924

10.09.1943

 

n/w

 

48.

Cebula

19.12.1919

12.09.1943

 

n/w

 

49.

Świt

15.10.1923

15.09.1944

 

n/w

 

50.

Warta

31.05.1920

10.02.1944

 

n/w

 

51.

Lenin

01.10.1907

10.05.1944

strz

piech

 

52.

Orzech

16.04.1901

08.04.1944

 

n/w

 

53.

Kain

25.09.1921

01.05.1944

 

n/w

 

54.

Brzoza

02.08.1919

01.05.1944

 

n/w

 

55.

Miecz

04.07.1909

21.05.1944

strz

piech

 

56.

Brzózka

14.10.1901

21.05.1944

strz

kaw

 

57.

Dąb

05.01.1912

06.06.1944

strz

art

 

58.

Piła

27.05.1908

06.06.1944

strz

piech

 

59.

Jur

29.06.1924

06.06.1944

 

n/w

 

60.

Kula

21.02.1920

06.06.1944

 

n/w

 

61.

Łabędź

21.03.1927

20.03.1944

 

n/w

 

62.

Mucha

15.01.1927

20.03.1944

 

n/w

 

63.

Junak

15.01.1925

20.03.1944

 

n/w

 

64.

Klon

15.07.1910

19.05.1944

 

n/w

 

65.

Tosiek

20.08.1916

19.05.1944

 

n/w

 

66.

Lipa

03.03.1916

13.05.1944

strz

piech

 

67.

Kukułka

04.01.1925

13.05.1944

 

n/w

 

68.

Bez

22.10.1920

13.05.1944

 

n/w

 

69.

Błysk

23.09.1925

13.05.1944

 

n/w

 

70.

Róża

12.06.1924

13.05.1944

 

n/w

 

71.

Smok

13.08.1927

13.05.1944

 

n/w

 

72.

Lis

25.04.1925

13.05.1944

 

n/w

 

73.

Parówka

18.09.1904

04.07.1944

 

n/w

 

74.

Wichura

19.04.1919

04.07.1944

 

n/w

 

75.

Jaskółka

25.02.1909

04.07.1944

strz

piech

 

76.

Kruk

14.06.1908

04.07.1944

 

n/w

 

77.

Skowronek

18.06.1902

04.07.1944

strz

kaw

 

78.

Ryba

07.07.1910

04.07.1944

strz

piech

 

79.

Boruta

10.07.1918

04.07.1944

 

n/w

 

80.

Maj

18.05.1901

04.07.1944

strz

art

 

81.

Styczeń

29.07.1905

04.07.1944

strz

art

 

 

Dowódca:
-chor/ppor Łebek Władysław „Niezłomny” – od utworzenia plutonu 1943? - do lipiec/sierpień 1944 r. (urlopowany z powodu stanu zdrowia - gruźlica płuc), 
-st.sierż. Oczkowski Zdzisław „Zeo” – od 15 sierpnia 1944 r. do styczeń 1945 r.

 

Ewidencja plutonu nr.141

Lp.

Pseudonim

Data urodzenia

Data wstąpienia

Stopień wojskowy

Formacja

Nazwisko i imię

1.

Mały

08.03.1911

15.12.1940

kpr

2DP

 

2.

Karaś

18.12.1904

15.03.1940

kpr

4 pp Leg

 

3.

Jeleń

1903

01.02.1940

kpr

27 pp

 

4.

Jastrząb

26.04.1913

01.05.1943

n/w

-

 

5.

Sokół

20.03.1921

10.01.1944

n/w

-

 

6.

Mirosław

1921

10.01.1944

n/w

-

 

7.

Kruk I

24.01.1916

15.03.1940

szer

saper

 

8.

Grab

26.08.1905

01.02.1940

n/w

-

 

9.

Kamień

19.12.1908

01.04.1943

szer

2 pp Leg

 

10.

Chmura I

26.05.1915

01.04.1942

szer

2 baon pan

 

11.

Gruby

11.04.1913

15.03.1940

n/w

-

 

12.

Zawieja

02.08.1922

01.05.1944

n/w

-

 

13.

Górny

01.11.1914

15.02.1942

szer

4 pp Leg

 

14.

Piasek

16.08.1915

10.01.1944

Szer.

4 pp Leg

 

15.

Cygan

16.11.1916

01.02.1943

Szer.

4 pp Leg

 

16.

Łoś

1903

15.05.1941

Szer.

4 pp Leg

 

17.

Osika

1903

15.05.1941

szer

6 pak

 

18.

Chmura II

1913

01.12.1943

Szer.

4 ppLeg.

 

19.

Lis

1911

01.03.1941

Szer.

4 ppLeg

 

20.

Kruk II

1899

01.02.1940

St. strz

10 D.Tab

 

21.

Apis

1909

01.02.1941

szer

3 ppLeg

 

22.

Okoń

1906

01.02.1940

szer

28 pp

 

23.

Błysk

1904

01.10.1942

n/w

-

 

24.

Brzoza I

1902

01.10.1942

Szer.

17 pp

 

25.

Śliwa

1916

01.02.1943

n/w

-

 

26.

Kogut I

 

01.03.1941

St. strz

2 ppLeg

 

27.

Ćmiel

1904

01.12.1941

ułan

6 psk

 

28.

Wierzba

1899

01.06.1943

St. strz

4 ppLeg

 

29.

Jesion

1902

01.05.1942

szer

4 ppLeg

 

30.

Kłos

1916

01.10.1943

n/w

-

 

31.

Grusza

1913

01.05.1943

/w

-

 

32.

Pomidor

1911

01.02.1940

St.strz

10 Szp Okr

 

33.

Grom

1916

01.01.1944

n/w

-

 

34.

Kula

1917

01.12.1943

n/w

-

 

35.

Wilk

1917

01.03.1943

n/w

-

 

36.

Słowik

1916

01.05.1944

n/w

-

 

37.

Sęp

01.01.1917

01.04.1942

Kpr.

piech

 

38.

Gruszka

11.10.1910

10.03.1940

szer

4 ppLeg

 

39.

Prętki

05.12.1921

01.04.1943

n/w

-

 

40.

Moździerz

24.09.1914

01.02.1944

szer

4 ppLeg

 

41.

Chojna

18.01.1923

01.02.1944

n/w

-

 

42.

Tygrys

20.01.1913

01.03.1940

n/w

-

 

43.

Huragan

13.04.1913

01.04.1943

szer

4 ppLeg

 

44.

Wiatr

25.11.1910

01.04.1944

szer

4 ppLeg

 

45.

Skała

 

01.04.1944

n/w

-

 

46.

Góra

16.05.1920

01.04.1944

n/w

-

 

47.

Chwalibóg

26.01.1915

01.01.1944

szer

2 baon panc

 

48.

Brzoza II

26.12.1909

01.03.1940

szer

4 ppLeg

 

49.

Klon

14.08.1904

01.05.1943

sze

4 ppLeg

 

50.

Wysoki

04.11.1911

10.03.1940

szer

4 ppLeg

 

51.

Szmid

06.08.1915

01.02.1940

St. szer

6 p.lotn.

 

52.

Kogut II

20.08.1923

01.04.1944

n/w

-

 

53.

Bagnet

16.10.1916

01.04.1944

n/w

-

 

54.

Rydz

25.02.1927

01.05.1944

n/w

-

 

55.

Koza

15.01.1911

01.05.1944

Szer.

5 psp

 

56.

Tajny

05.04.1908

01.12.1942

kpr

5 psp

 

57.

Stal

12.09.1908

01.03.1941

kpr

48 pp

 

58.

Jesion II

19.11.1904

01.05.1944

szer

4 ppLeg

 

59.

Orzeł

30.11.1915

01.05.1944

szer

4 ppLeg

 

60.

Dąb

19.10.1905

01.05.1944

kan

2 pal

 

61.

Neron

05.06.1910

01.05.1944

szer

4 ppLeg

 

62.

Weteran

20.04.1913

01.05.1944

kpr

4 ppLeg

 

63.

Graba

20.12.1907

01.05.1944

szer

4 ppLeg

 

64.

Kwiat

05.10.1910

01.05.1944

szer

3 ppLeg

 

65.

Zak

13.04.1910

01.04.1943

n/w

-

 

66.

Twardowski

10.05.1903

01.06.1944

szer

4 ppLeg

 

67.

Waligóra

04.02.1912

01.05.1944

szer

4 ppLeg

 

68.

Grom

05.02.1923

01.07.1944

n/w

-

 

69.

Krem

22.02.1922

01.07.1944

n/w

-

 

70.

Buk

01.03.1919

01.07.1944

n/w

-

 

71.

Król

13.06.1924

01.07.1944

n/w

-

 

72.

Szary

29.04.1918

01.07.1944

n/w

-

 

73.

Wichura

20.12.1912

01.05.1944

kpr

3 ppLeg

 

74.

Zawisza

05.12.1919

01.12.1942

n/w

-

 

75.

Delawo

26.10.1910

01.05.1944

 

2 ppLeg

 

76.

Lipa

27.06.1904

01.05.1944

szer

p.lot

 

77.

Brzeziński

23.03.1908

01.04.1943

szer

5 psp

 

78.

Gruda

30.09.1917

01.05.1944

n/w

-

 

79.

Bagno

11.10.1907

01.05.1944

n/w

-

 

80.

Zając

07.05.1917

01.05.1944

n/w

-

 

81.

Ptak

23.12.1921

01.05.1944

n/w

-

 

82.

Chmiel

21.07.1917

01.05.1944

n/w

-

 

83.

Dąb II

03.09.1913

01.05.1944

n/w

-

 

84.

Czuły

21.11.1917

01.05.1944

n/w

-

 

85.

Rybak

14.10.1910

01.05.1944

n/w

-

 

86.

Popiel

12.09.1920

01.05.1944

n/w

-

 

87.

Wrona

14.06.1923

01.05.1944

n/w

-

 

88.

Wróbel

26.12.1922

01.05.1944

n/w

-

 

89.

Strumień

23.01.1910

01.03.1940

kpr

4 ppLeg

 

90.

Ziemba

20.03.1924

25.03.1940

n/w

-

 

91.

Grodziński

13.04.1909

28.03.1940

kan

2 pal

 

92.

Mars

02.02.1917

05.05.1941

szer

Auto Kol

 

93.

Żwirko

09.07.1922

20.03.1940

n/w

-

 

94.

Las

05.08.1925

03.03.1941

n/w

-

 

95.

Sokół II

01.05.1911

01.05.1943

n/w

-

 

96.

Wesoły

02.01.1925

15.08.1944

n/w

-

 

97.

 Rekuć

15.08.1908

16.05.1943

Bomb.

2 pal

 

98.

Szczotka

22.11.1910

15.08.1944

n/w

-

 

99.

Kukułka

06.08.1908

15.08.1944

kan

2 pal

 

100.

Czarny

15.08.1918

14.02.1940

n/w

-

 

101.

Kolega

04.08.1925

02.10.1942

n/w

-

 

102.

Wilga

02.04.1925

02.10.1942

n/w

-

 

103.

Zegarek

20.10.1917

15.08.1944

n/w

-

 

104.

Sten

24.12.1921

15.08.1944

n/w

-

 

105.

Skała

03.10.1925

15.08.1944

n/w

-

 

106.

Jastrząb

15.09.1911

15.08.1944

n/w

-

 

107.

Przepiórka

25.10.1923

15.08.1944

n/w

-

 

108.

Orzech

11.05.1927

15.08.1944

n/w

-

 

109.

Stasiak

20.09.1922

15.08.1944

n/w

-

 

Służba Ochrony Powstania

110.

Bocian

02.07.1898

15.03.1940

  

 

111.

Wiarus

25.11.1891

20.10.1941

  

 

112.

Flora (ona)

24.02.1920

12.02.1942

  

Aresztowana 23.04.1944

 

Dowódca Plutonu 141 „Mały” zastępca „Karaś”

Aresztowania i nieporozumienia

     Lato 1944 roku to czas mobilizacji do akcji Burza, ale na na terenie Placówki zbiegło się to w czasie z kłopotami... W połowie lipca 1944 r., w czasie przygotowywania w domu Stefana Pawlusińskiego „Konar” butelek zapalających nastąpił wybuch materiałów łatwopalnych. Pożar spowodował jednocześnie eksplozję magazynu broni i amunicji umieszczonych w piwnicy pod podłogą pokoju. W wyniku tego wypadku zostali ciężko poparzeni „Konar” i jego syn, 19-letni Henryk, który leczony w szpitalu kieleckim zmarł 3 września 1944r. „Konar” pod opieką lekarza Podobwodu doktor Jan Bolewski „Marek” leczył się w domu. W czasie pacyfikacji Gałęzic, 29.IX.1944 r., „Konar” z rodziną, został aresztowany i w czasie transportu do Kielc rozstrzelany na polach wsi Podpolichno. Miał bowiem „Konar” obandażowaną głowę i ręce po pożarze w lipcu i to było przyczyną jego tragedii – wzięto go za rannego partyzanta.

     Na czas niedyspozycji „Konara” funkcję Komendanta Placówki „Wrzos” przejmuje st.sierż. Oczkowski Zdzisław „Zeo”. Nieporozumienia z Komendą Podobwodu „Sokół” powodują, że składa on rezygnację z Komendanta Placówki. z dniem 15 sierpnia 1944 r. W tym samym czasie dochodzi do zmian na stanowiskach dowódców plutonów. Proces przekazywania funkcji trwał do połowy listopada.

Komenda Placówki

Niestety na podstawie dostępnych materiałów możemy jedynie podać obsadę stanowiska 

Komendanci kolejno:

-Syska Stanisław „Sokół” – od początek 1940 r. do 29.VI.1943 r.,
-Stefan Pawlusiński „Konar” – od lipiec 1943 r. do połowa lipca 1944 r.,

-Oczkowski Zdzisław „Zeo” – od połowa lipca 1944 r. do 15 sierpnia 1944 r.,

-Sokołowski Gustaw „Mały” - od 15 sierpnia 1944r. do styczeń 1945 r.

Referat III – wyszkolenie wojskowe

-Zdzisław Oczkowski „Zeo

Akcje

Na terenie Placówki Zajączków przeprowadzono szereg akcji zbrojnych które przedstawiamy w tej części opracowania. 

21/22 czerwca 1943 r.: Młynki

Żandarmeria z Kielc i Łopuszna otoczyła zabudowania młyna w miejscowości Wesoła – Młynki. Zamordowani zostali rozstrzelani: Józef Goraj, Maria Goraj, Helena Kot, Mateusz Goraj, Jan Goraj, Wacław Goraj, Antoni Goraj. Stanisław Kot, wykorzystując sprzyjające okoliczności zdołał zbiec. Zabudowania mieszkalne, gospodarcze i młyn spalono, zaś dobytek zarekwirowano. Była to okresowa kwatera Komendanta Podobwodu Michała Szreka „Marmur”, który tego dnia nie nocował na kwaterze (część materiałów podaje, że w ostatniej chwili ostrzeżony uciekł z młyna). Niemiecka akcja była spowodowana donosem polaka który informował, że w młynie udziela się pomocy partyzantom. 

29 czerwca 1943 r.: aresztowania w Zajączkowie

Żandarmeria otoczyła wieś Zajączków. Aresztowano Chojnackiego Jana i Smardzewskiego NN, a następnie ich rozstrzelano. Komendant Placówki ZWZ/AK Stanisław Syska „Sokół” i członek Komendy Podobwodu Władysław Miernik „Las” uprzedzeni – zbiegli, przenosząc się do pracy konspiracyjnej na innych terenach. Prawdopodobnie niemiecka akcja była spowodowana donosem ich agentury. W czasie tej pacyfikacji rozstrzelano także 2 cyganów i 2 cyganki. 

Lipiec 1943 r. - zniszczenie lotniska

Żołnierze AK z Gałęzic pod dowództwem komendanta Placówki Zajączków Stefana Pawlusińskiego „Konar” spalili hangary szkoły szybowcowej i uszkodzili lądowisko na lotnisku polowym w Polichnie.  Już do końca okupacji Niemcy nie powrócili do szkolenia tu swoich lotników.

Sierpień 1943 r.:opanowanie Zajączkowa

Żołnierze AK z Gałęzic pod dowództwem Komendanta Placówki Zajączków Stefana Pawlusińskiego „Konara” opanowali Zajączków. Zniszczono dokumenty kontyngentowe w Urządzie Gminy oraz urządzenia melczarni. 

Sierpień 1943 r.:kolejówka

Żołnierze z Placówki Zajączków rozkręcili szyny kolejowe na odcinku między Rykoszynem, a Wierną Rzeką, powodując przerwę w ruchu pociągów na linii Kielce –Częstochowa, która była jedną z ważniejszych tras zaopatrzeniowych frontu wschodniego.

Wróć