Stefanowski Władysław Antoni

Pseudonim: „Jawa”

Stopień wojskowy: plutonowy podchorąży

Oddział partyzancki Jerzego Stefanowskiego „Oskar”

Zgrupowania Partyzanckie Jana Piwnika „Ponurego”

Oddział Partyzancki 2 pp Leg. AK

I batalion 2 pp Leg. AK

Dzieciństwo i młodość

Stefanowski Władysław Antoni

Urodził się 17 stycznia 1923 r. w Zgierzu, , jako dziecko Władysława Stefanowskiego, inż. chemika i Marii Teresy z domu Stvan.

-od 1928 roku mieszka z rodzicami w Skarżysku,

-w 1935 ukończył w Skarżysku szkołę podstawową,

-decyzją ojca został wysłany na dalszą naukę do gimnazjum o.o. Salezjanów w Oświęcimiu. Po dwóch latach kształcenia uzyskał opinię ojców salezjanów, że jest chłopcem wymagającym indywidualnego kształcenia.

-1937 rodzice skierowali go do średniej w Rydzynie, w której dwa lata wcześniej otrzymał maturę jego starszy brat Mirosław. Wakacje spędzał z rodzicami w Skarżysku, a ponieważ należał do skarżyskiej drużyny Harcerzy Wodnych, wyjeżdżał z tą drużyną na wędrowne obozy kajakowe, np. w roku 1938 z jeziora Narocz do Wilna, a w roku następnym rzeką Prypecią na Polesiu. Obozy te prowadził jego starszy brat Mirosław, również harcerz drużyny wodniaków.

Okupacja niemiecka

-kampania obronna 1939 przerwała jego naukę. Zamieszkał z rodzicami w Hucisku dokąd przenieśli się nie chcąc pracować dla Niemców,

-podjął pracę formierza (ucznia) w odlewni żelaza w sąsiednim Niekłaniu,

-nawiązał kontakty z tworzącymi się grupami Gwardii Ludowej w Gustawowie i Lutej koło Odrowąża,

-od czerwca 1941 jego brat Jerzy Stefanowski „Oskar” organizuje sieć wywiadowczą, która zostanie później przekształcona w sieć dywersyjną,

-w drugiej połowie 1942 r. jego brat Jerzy ps. „Oskar” na sąsiednich terenach Orońska i Wołowa zorganizował grupy dywersyjne, prowadząc w nich szkolenie bojowe oraz drobne akcje sabotażowe. W działalność grupy włączył się Władysław przyjmując pseudonim „Jawa”. Być może pełnił funkcję łącznika bowiem dużo poruszał się po terenie,

-28 lutego 1943 starł się z grupą schupowców,

-na początku marca w Radomiu w zorganizowanej przez miejscowych żandarmów ulicznej łapance, został zatrzymany razem z grupą ludzi. Aresztowanych umieszczono w synagodze., ale udało mu się uciec,

-17 marca 1943 r., w ramach działalności bojowej, pluton GL im. „Ziemi Kieleckiej” pod dowództwem „Kalińskiego” (Henryka Kozubskiego, szefa sztabu w zgrupowaniu „Narbuta”), wsparty patrolem AK, w którym był także Władek Stefanowski, postanowił dokonać napadu na posterunek policji granatowej w Miedzierzy. Podczas strzelaniny jaka się wywiązała z przybyłą na odsiecz żandarmerią niemiecką, zginął kolega Władka z AK, Bronek Jedynak, oraz Józef Trzebiński z GL. Ponieważ Bronek nie wrócił do domu i nikt nie powiadomił jego matki o śmierci syna, ta poszła na posterunek schupo, zgłaszając zaginięcie syna. Przy informowaniu o zaginięciu powiedziała, że Bronek wyszedł razem z Władkiem Stefanowskim. Policjanci schupo natychmiast skojarzyli ten fakt z napadem na posterunek. Najpierw pojechali po Władka do odlewni w Niekłaniu, a ponieważ tam go nie zastali, skierowali się do mieszkania w Koprusie. Zanim tam dotarli, przebywający w domu Władek został uprzedzony przez kolegę pracującego w odlewni. W ostatniej niemal chwili udało się Władkowi zbiec,

-ukrywał się przez kilka dni, aż ostatecznie zabrał go brat Jerzy „Oskar” i umieścił na kwaterze w Orońsku. Władysław zaczyna odtąd brać udział w akcjach prowadzonych przez tamtejszą grupę dywersyjną,

-5 kwietnia 1943 na stacji kolejowej w Szydłowcu rozbroił bahnschutza,

-4 maja zostaje dowódcą patrolu dywersyjnego,

-w dniach 5–12 czerwca 1943 patrol „Jawy” pod bezpośrednim dowództwem „Oskara” dokonuje rajdu pod Garwolin po zakopaną tam we wrześniu 1939 r. broń WP. Przywieziona broń zostaje zamelinowana w Suchedniowie,

-4 lipca 1943 r. „Jawa” z dowodzonym przez siebie patrolem został zaskoczony w zasadzce zorganizowanej przez bahnschutzów w pobliżu wsi Występa. Po krótkiej walce patrol wycofał się bez strat,

-10 lipca „Jawa” z „Rekinem” (Franciszkiem Czerwcem) zaatakowali grupę żandarmów penetrujących leśniczówkę Osieczno. Raniono 2 żandarmów, którzy z resztą grupy wycofali się w popłochu,

-10 sierpnia razem z oddziałem „Oskara”, który zmienił pseudonim na „Habdank”, dołączył do Zgrupowań Partyzanckich Jana Piwnika „Ponury”. Zostali przydzieleni do Zgrupowania I Eugeniusza Kaszyńskiego „Nurta”,

-w sierpniu 1943 r. „Jawa” sprowadza do zgrupowania „Ponurego” żołnierzy z oddziałów partyzanckich z siatki dywersyjnej podlegającej „Oskarowi”,

-wiosna 1944 r. zgrupowanie „Nurta” zostaje rozwinięte do stanu batalionu. Dowódcą 4 kompanii zostaje „Habdank”. Dowódcą II plutonu został „Jawa”,

-z początkiem grudnia 1944 r. następuje demobilizacja oddziałów. „Jawa” powraca do rodzinnego domu w Koprusie gdzie zastaje go wejście Sowietów,

Okupacja sowiecka

-w sierpniu 1945 r. UB aresztuje pracującego w Końskich Stefanowskiego, a ten w proteście na bezpodstawne aresztowanie, ogłosił głodówkę. Na nieszczęście, w areszcie zaraził się durem brzusznym. Jego silny organizm wycieńczony brutalnym śledztwem i głodówką oraz pozbawiony opieki lekarskiej nie zdołał przezwyciężyć choroby.

-na początku września, w stanie agonalnym przetransportowano do szpitala, w którym zmarł 9 września 1945 roku. Został pochowany na cmentarzu w Końskich.