Grzywacz Łukasz
Pseudonimy: „Jodła”, „Mikołaj”, „Podkowa”, „Ryszard”.
Konspiracyjne nazwiska: Bieliński vel Łukasz Gronowski vel Świtalski.
Komendant Inspektoratu Rejonowego ZWZ/AK Miechów XII 1939- VIII 1942, Jasło AK VIII 1942 – V 1944. Okręg ZWZ/AK Kraków.
Młodość i służba wojskowa
Urodzony 24 X 1899r. w Wolbromiu pow. Olkusz. Syn Wincentego i Marii Lachowicz.
Od 1906r. do 1915r. uczeń szkoły ludowej w Moczydle.
-W 1915r. wcielony do armii rosyjskiej przez dowódcę wycofującej się jednostki artylerii. Służy w 5 baterii 35 brygady artylerii. Walczy na froncie małopolskim. W 1916r. uczestniczy w walkach o Krzemieniec, Tarnopol i Przemyśl.
-W V 1917r. w walkach pod Krzemieńcem zostaje ranny w szyję w wyniku, czego utracił częściowo słuch. Awansowano go do stopnia kaprala.
-Latem 1918r. powraca do kraju.
-Od 3 XI 1918r. kpr. żandarmerii w Miechowie i Michałowicach. Brał udział w rozbrajaniu żołnierzy austriackich.
-Od II 1919r. w stopniu plut. służy w 3 kompanii Batalionu zapasowego 20 pp w Krakowie. Jednocześnie w 1919r. rozpoczął naukę w gimnazjum Matematyczno-Przyrodniczym im. Św. Anny w Krakowie i kontynuował ją po przeniesieniu w II 1921r. do Bydgoszczy, gdzie od IV 1921r. do V 1922r. był kadetem w Wielkopolskiej Szkole Podchorążych Piechoty.
-Promowany na stopień ppor. sł. st. piechoty 1 V 1922r. z przydziałem do 81 pp w Wilnie.
-Przeniesionym w 1922r. do Grodna na stanowisko dowódcy plutonu.
-W 1923r. w Poznaniu zdał przed Komisją Kuratorium maturę.
-Zweryfikowany w 1923r. przez MSWoj. W Warszawie w stopniu por. sł. st. piechoty z starszeństwem 1 VI 1921r.
-Mianowany dowódcą kompanii w 81 pp. W 1923r. odbył w Grodnie kurs gazowy.
-Od XII 1923r. do III 1924r. w Dowództwie 29. DP. W 1924r. ukończył kurs w zakresie intendentury.
-W III 1924r. przeniesiony do Korpusu Ochrony Pogranicza. Początkowo oficer materiałowy, potem kwatermistrz 19 baonu KOP „Słobódka” stacjonującego w miasteczku Słobódka pow. brasławski na Wileńszczyźnie.
-W IV 1931r. przeniesiony do 1 batalionu strzelców w Chojnicach na funkcję oficera materiałowego, potem d-cy kompanii.
-Do stopnia kpt. sł. st. awansowany 1 I 1936r.
-W IX 1937r. przeniesiony do 57 pp w Poznaniu na stanowisko d-cy batalionu.
-W latach 1938-1939 studiował w WSH w Poznaniu.
-Od początku 1939r. oficer mobilizacyjny 57 pp w składzie 14. DP.
-Od 28 VIII 1939r. przydzielony do Ośrodka Zapasowego 57 pp. Dowodził batalionem zapasowym.
II wojna światowa
-Podczas kampanii obronnej 1939 roku dowodził batalionem zapasowym 57 pp. Walczył z wrogiem pod Kutnem 18 IX 1939r., następnie przez Warszawę szlak prowadził do Lubartowa, Chełma aż pod Tarnogród, gdzie jego oddział został rozbrojony przez wojska sowieckie. Ukrył swój stopień wojskowy.
-10 X 1939r. ucieka z niewoli i przedostaje się do Miechowa, gdzie zamieszkał w Makowie k/Miechowa u swego brata Józefa. Miał początkowo zamiar przedostać się przez granicę z Węgrami i udać do organizującego się we Francji WP.
-W końcu X 1939r. spotkał się przy ul. Pierackiego 14 w Krakowie z płk T. Komorowskim i za jego namową przystąpił do organizowania konspiracji w miechowskim.
-W XI 1939r. spotkał się z kpt. R. Bielawskim skierowanym na teren Miechowa przez dowódcę wojewódzkiego SZP w Kielcach z zadaniem zorganizowania inspektoratu miechowskiego. Miechów administracyjnie do IX 1939r. należał do woj. kieleckiego. Po ustaleniu, że ich działania się dublują zwrócił się do dowództwa SZP w Krakowie z wnioskiem o ustalenie przynależności terytorialnej pow. Miechów. W XII 1939r. Miechów ostatecznie wszedł w skład Okręgu ZWZ Kraków.
-W I 1940r. uczestniczy w odprawie u płk T. Komorowskiego w Krakowie. Powierzono mu oficjalnie funkcje Komendanta Inspektoratu ZWZ Miechów. Wiosną 1940r. zorganizował sztab inspektoratu oraz mianował k-dtów obwodów: Miechów. Pińczów i Olkusz, wchodzących w skład inspektoratu. Rozkazem KG ZWZ nr L. 1/BP z 1 VII 1940 awansowany do stopnia mjr-a sł. st. piechoty.
-W IV 1941r. przebywając w Krakowie wezwany na odprawę przez mjr J. Cichockiego uniknął cudem aresztowania.
-Powraca do Miechowa i kontynuuje działalność konspiracyjną. W V 1941r. prowadził rozmowy z mjr sł. st. kaw. S. Mireckim dot. scalenia Organizacji Konfederacji Zbrojnej z ZWZ. Od 16 VI 1941r. przebywa w Dębieńcu w gospodarstwie rolnym rodziny Mianowskich, często przebywał w Miechowie u rodziny Massalskich przy ul. Jagiellońskiej 7 i u pp. Łasaków. Mieszkał też w leśniczówce Chodówki przy szosie Miechów - Charsznica, potem w mieszkaniu J. Grzanki w Charsznicy. Od połowy 1940r. używał nazwiska Bieliński. Oficjalnie pracował, jako urzędnik w Urzędzie Gminy Szreniawa. Z powodu zagrożenia aresztowaniem musiał zmieniać często miejsce pobytu. Położył duże zasługi w organizowaniu konspiracji na podległym terenie.
-Zdekonspirowany na terenie inspektoratu został przez Komendanta Okręgu AK Kraków przeniesiony w VIII 1942r. na stanowisko Komendanta Inspektoratu Rejonowego Jasło.
-Ostatecznie w X 1942r. przekazał inspektorat miechowski AK mjr A. Mikule „Władysław”.
-W latach 1942 1944 pracował oficjalnie pod nazwiskiem Świtalski w powszechnym zakładzie Ubezpieczeń Wzajemnych. W chwili objęcia inspektoratu jasielskiego, znajdował się ten inspektorat w ciężkim położeniu organizacyjnym, po wielkich „wsypach” z wiosny 1942r. sztab inspektoratu był rozbity. Również w obwodach z wyjątkiem Obwodu Jasło AK praca konspiracyjna nie była prowadzona w stopniu zadawalającym. Masowe aresztowania dokonywane przez Niemców spowodowały rozbicie struktur organizacyjnych, straty w stanach osobowych. Jednak energiczne działania nowego komendanta na tym terenie przyniosły pozytywne rezultaty. Z jego polecenia w XI 1943r. zorganizowano pierwszy oddział partyzancki AK krypt. OP-11, którego dowódcą został wywodzący się z NOW J. Czuchra. Nadzorował szkolenie żołnierzy AK w obwodach, a także prowadzono kursy Podch. Rez. Piech. AK i kursy podoficerskie. Pod jego kierownictwem inspektorat funkcjonował w miarę stabilnie.
-Na skutek intryg działaczy NOW oskarżony o utrzymywanie kontaktów z lewicą /SL i PPS/ w V 1944r. został przez ppłk dypl. W. Waydę „Odwet” – p.o. Komendanta Okręgu AK Kraków odwołany z funkcji inspektora jasielskiego i w VI 1944 przydzielony do sztabu Komendy Okręgu AK Kraków.
-Odmówił objęcia nowej funkcji i przejścia do Komendy Okręgu AK Kraków i pozostał bez przydziału do czasu rozwiązania 19 I 1945 AK. Przebywał w tym okresie w Krakowie.
Za Sowieta
-Wiosną 1945r. zgłosił się do służby w II Armii WP. Lecz z powodów zdrowotnych nie został przyjęty.
-Od V 1945r. pracuje, jako kasjer w aptece przy ul. Floriańskiej w Krakowie.
-22 IX 1945r. ujawnił się przed Komisją Likwidacyjną ds. AK.
-Następnie od XII 1945r. do III 1946r. był zastępcą przewodniczącego Komisji Likwidacyjnej d/s b. AK Okręgu AK Kraków.
-Zweryfikowany w stopniu ppłk sł. st. piechoty z starszeństwem 11 XI 1942r.
-W dniu 6 XI 1946r. został zdemobilizowany przez RKU Kraków.
-Zmarł w Warszawie 21 XII 1985r. Pochowany na cmentarzu Powązki w Warszawie.